Gökbilimciler, James Webb Uzay Teleskobu‘nu (JWST veya Webb) kullanarak Güneş sistemimizin ötesinde keşfedilen ve Dünya’dan yaklaşık 25 ışıkyılı uzaklıkta bulunan Fomalhaut adlı genç, sıcak bir yıldızı çevreleyen ilk asteroit kuşağını yakından görüntüledi. Bu tozlu kuşaklar, güney takımyıldızı Piscis Austrinus‘un en parlak yıldızı olarak geceleyin görülebilen Fomalhaut’u çevreliyor. Webb’den önemli keşif
Fomalhaut’u çevreleyen halka yapısı 1983 yılında NASA‘nın Kızılötesi Astronomik Uydusu (IRAS) tarafından keşfedildi. O zamandan beri gökbilimciler Hubble ve Spitzer Uzay Teleskobu ile Hawaii’deki Mauna Kea gözlemevi de dahil olmak üzere çeşitli yer ve uzay tabanlı teleskoplar kullanarak bu halka sistemini incelemeye çalıştılar. Bu tesisler en dış halkanın keskin görüntülerini elde edebildi, ancak karmaşık iç halkaları incelemek en azından mevcut araçlarla zordu. Webb ise kızılötesi görüş yeteneklerini kullanarak iki iç kuşağın yapısını ilk kez benzeri görülmemiş ayrıntılarla ortaya çıkardı. Çalışmanın yazarlarından Schuyler Wolff, yaptığı açıklamada “Webb’in gerçekten üstün olduğu nokta, bu iç bölgelerdeki tozdan kaynaklanan termal ışımayı fiziksel olarak gösterebilmesidir. Böylece daha önce hiç göremediğimiz iç kuşakları görebiliyoruz” dedi.
Düşünülenden çok daha karmaşık
NASA’ya göre bu tozlu yapılar Güneş sistemimizin ana asteroit kuşağından (Jüpiter ve Mars arasında) ve Kuiper kuşaklarından (Neptün’ün ötesinde bulunan kayalar ve toz) çok daha karmaşık bir yapıda. Bu arada, belirtilenlere göre gözlemlenen kuşağın en dışındaki kuşak, Güneş sistemimizde bulunan Kuiper Kuşağı’nın iki katı büyüklüğünde. Arizona Üniversitesi’nden ve makalenin başyazarı Andras Gaspar, “Bu halkalardaki desenlere bakarak, bir gezegen sisteminin nasıl görünmesi gerektiğine dair küçük bir taslak oluşturmaya başlayabiliriz” dedi. Gökbilimciler, Fomalhaut’un dış ve iç halkaları arasında gizemli bir boşluk fark etmelerine rağmen sistemde hiçbir gezegen keşfedilmediği için genç yıldızı çevreleyen kuşakları eksik bir bulmaca olarak görüyorlar. Bu yeni boşluk Neptün ya da Uranüs gibi bilinmeyen bir buz devi gezegenin varlığına işaret ediyor olabilir. Webb’in yaptığı gözlemler aynı zamanda dış halkada iki olası küçük gezegenin çarpışmasına işaret eden yoğun ve büyük bir toz bulutunu da tespit etti. Ekip, JWST’yi gelecekte diğer yıldızların etrafındaki enkaz disklerini incelemek ve görüntülemek için kullanmayı umuyor. Araştırma ekibine göre Fomalhaut yıldızının etrafındaki bu enkaz kuşaklarının gizli köşelerinde dönen Uranüs ve Neptün boyutunda üç veya daha fazla gezegen olabilir.