Orion takımyıldızında yer alan, yaklaşık 700 ışık yılı uzaklıkta ve Güneş’ten 700 kat daha büyük olan devasa kırmızı üstdev yıldız Betelgeuse, pazartesi gecesini salı sabahına bağlayan gece asteorit 319 Leona’nın önünden geçmesiyle anlık olarak gözden kaybolacak. Bu hem eşsiz hem de heyecan verici bir gök olayı olacak. Bu nadir ve kısa süreli muhteşem gösteri Türkiye, Yunanistan, İtalya, İspanya Tacikistan, Ermenistan, Azerbaycan, Miami ve Meksika’nın bazı bölgeleri gibi dar bir bölge boyunca milyonlarca insan tarafından gözlemlenebilecek. Olay çıplak gözle görülebilecek ancak hiç kuşkusuz dürbün veya küçük teleskoplar manzarayı daha da zenginleştirecektir. Tutulma olayı 12 Aralık TSİ 04:00 civarında gerçekleşecek. Canlı yayına ve sonrasında tekrarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Bu neden oluyor ve ne kadar sürecek?
Mars ve Jüpiter arasındaki ana asteroid kuşağında yer alan ve yavaşça dönen bir asteroid olan Leona, gölgesini bir anlığına Betelgeuse’un üzerine düşürerek yıldızın kısa süreli olarak kaybolmasına neden olacak. Okültasyon olarak bilinen bu nadir olayın en fazla 15 saniye kadar sürmesi bekleniyor ancak bu süre cisimlerin tam olarak hizalanmasına ve Betelgeuse’un atmosferinin büyüklüğüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Eğer asteroit yıldızın tamamını kapatırsa tam tutulma gerçekleşmiş olacak. Bununla birlikte, yıldızın kenarlarında ince bir ışık halkasının görülebildiği bir “ateş çemberi” tutulmasının meydana gelmesi de mümkün.
Bilimsel potansiyeli büyük
Betelgeuse, Güneş sisteminin merkezinde olsaydı bu şekilde görünürdü. Bu kısa süreli buluşma muazzam bir bilimsel potansiyel taşıyor. Gökbilimciler hem Betelgeuse hem de Leona’nın sırlarını çözmek için bu eşsiz fırsatı değerlendirmek istiyorlar. Tutulmayı titizlikle gözlemleyerek, Leona’nın boyutunu tam olarak ölçmeyi umuyorlar (Tahminler: 54 kilometre genişlik ve 80 kilometre uzunluk).
Leona’nın detaylarının yanında Betelgeuse’un geleceği için de önemli veriler toplanacak zira bu yıldızın bir süpernova yaratması kaçınılmaz olarak görülüyor. Tutulmadan elde edilecek veriler, bu önemli olayın zamanlamasını ve etkisini tahmin etmek için oldukça kıymetli veriler sağlayacak.
Betelgeuse’u nasıl görebilirim?
Betelgeuse, kolaylıkla çıplak gözle görülebilecek bir yıldız. Betelgeuse, Orion takımyıldızında bulunan bir kırmızı üstdev yıldızıdır. Bu yıldızı görmek için, öncelikle Betelgeuse’un bulunduğu Orion takımyıldızını bulmanız gerekiyor. Orion, kış aylarında genellikle kuzey yarımkürede gökyüzünde oldukça belirgin bir takımyıldızdır. Betelgeuse’un konumu için şu adımları takip edebilirsiniz:
- Kış aylarında, geceleyin doğu yönünde yüksek bir konumda görülebilir. Kasım’dan Mart’a kadar, Orion takımyıldızı genellikle gökyüzünde belirgindir.
- Orion’u tanımak için üçüncü parlak yıldız olan ve takımyıldızın “kemerini” oluşturan üç yıldızı arayabilirsiniz: Alnitak, Alnilam ve Mintaka.
- Alnitak, Alnilam ve Mintaka’yı birleştiren bu üç yıldız, Orion’un belirgin kemerini oluşturur. Betelgeuse, bu üç yıldızdan aşağı doğru biraz sola, Orion’un sol omzuna (güneybatı yönüne) doğru yer alır.
Eğer güneş batmadan hemen sonra veya geceleyin karanlık bir yerde iseniz ve Orion’u bulabilirseniz, Betelgeuse’u görmekte daha fazla şansınız olacaktır. Betelgeuse, parlak bir kırmızı renge sahip büyük bir yıldızdır ve Orion’un sol üst kısmında bulunur.