Seray Şahinler- “Fotoğraf yadsınamaz derecede güçlü bir ifade aracıdır. Dilin sınırlarının ötesinde ne kadar zaman geçse de hiç değişmeyecek bir ânın eşsiz özelliklerini barındırır.” -Steve McCurry
Bir olayı, unutulmaz bir ânı, dramı, mutluluğu, vahşeti kısacası hayata dair her şeyi en çarpıcı şekilde anlatmaya muktedirdir tek bir fotoğraf karesi… Sayfalar dolusu metnin anlatamayacağını çok daha ‘vurucu’ biçimde tek başına anlatır. Hafıza unutur, görsel hafıza unutmaz… Amerikalı fotoğrafçı ve foto muhabiri Steve McCurry bu hafızaya katkı sağlayan önemli isimlerden biri. National Geographic dergisinin 1985 Haziran sayısında “Afgan Kızı: Şarbat Gula” fotoğrafıyla tüm dünyada tanındı. Afgan Kızı, dünya tarihinin en çarpıcı kareleri arasındaki yerini aldı, mücadelenin sembolü oldu. Sonraki yıllarda ise özellikle Orta Doğu’da ve Uzak Doğu ülkelerindeki ‘sarsıcı’ kareleriyle gündeme gelen sanatçı yedi kıtada ve sayısız ülkede unutulmayacak anları kaydetmeye devam ediyor.
51 fotoğraf var
Steve McCurry’nin farklı zamanlarda çektiği birbirinden etkileyici fotoğraf kareleri şimdi İstanbul’da… İstanbul Sinema Müzesi’nde ziyarete açılan sergi 50 seneyi aşkın süredir fotoğraf sanatının en ikonik figürlerinden olan McCurry’nin 51 fotoğrafını izleyiciyle buluşturuyor. Sanatçının son 30 yılda dünyanın birçok köşesinde çektiği kareler yer alıyor sergide. Onun gözünden tanık olduğumuz form ve renkler, şekil ve simetrilerle başka dünyalara açtığı pencerelere bakıyoruz.
Ağırlıklı olarak Afganistan, Hindistan, Benin, Mynmmar’da ‘90’lardan 2000’lere uzanan fotoğraf kareleri yansıyor duvarlara. Hayattan kesitler sunan kareler bunlar. McCurry’nin kareleri ânı kayıt altına almanın çok ötesinde, hayatın bir romanı gibi… Hepsinin hayata, geçmişe, bugüne ve geleceğe söylediği sözler var. 1992’de ayakkabı dükkânındaki Afgan kadınlar, 1996’da Hindistan’da Holi Festivali’ni kutlayan köylüler, Myanmar’da gölde balıkçılar… 2000’lere geldiğimizde bisiklet sepetinin içinden merceğe bakan bir bebek, çocuk işçiler, cami önünde kuşlara yem atan çift, Lübnan’daki iç savaşın yerle bir ettiği evlerin ortasında küçük çocuğuyla birlikte patates soyan bir kadın… Yoksulluğu, kıtlığı, savaşı, mücadeleyi, vazgeçmemeyi, umudu hatırlatıyor her biri. “Dünyanın değiştiği inkâr edilemez bir gerçektir, ancak kargaşa, hastalık, ekolojik bozukluk ve ekonomik zorluk zamanlarında bile insanlar temelde aynıdır” diyor Steve McCurry. Fotoğraflarında huzursuzluğun hâkim olduğu insan duygularını ve bireyin çevresiyle kurduğu bağlantıyı anlattığını dile getiren Steve McCurry, “Bizim sorumluluğumuz yaşadığımız yer ve durumla ilgili hikâyeleri dürüstçe, bütünüyle ve zamanında dünyaya aktarmaktır” diye devam ediyor. Bu fotoğraflar da bu anlayışın sembolü.
“Dünyaya meydan okuyanların şahitlere ihtiyacı yoktur” adlı fotoğrafta Shaolin Manastırı’nda günde sekiz saat antrenman yapan çocuklar.
İstanbul’dan sesler
Serginin son bölümü ise sanatçının İstanbul’da çektiği fotoğraflara ayrılmış. Burada sürpriz kareler var. Fotoğrafın en sembol isimlerinden Ara Güler karşılıyor bizi bu bölümde. Güler’in o çok bildiğimiz fotoğraflardan birini 2010 yılında Steve McCurry çekmiş. McCurry, Ara Güler’in vefatının ardından bu kareyi sosyal medya hesaplarından paylaşmış ve “İyi bir arkadaş, her zaman cömert ve çabuk yardım etmek için şiirsel bir gözle harika bir hikâye anlatıcısıydı” demişti. İstanbul sokakları, sokak şerbetçileri, koçanında mısır yiyen tavşanlar… Şehrin 1990’lardaki atmosferini hatırlatan kareler ziyaretçilere İstanbul nostaljisi de yaşatıyor. 2000 sonrasında ise değişen ve dönüşen İstanbul’dan izler var.
Portreler sanatçının en çarpıcı kareleri arasında.
“İyi bir fotoğraf, bırakamayacağınız ve aklınızdan hiç çıkmayacak olandır. Teknik açıdan iyi olmasına bile gerek yoktur” diyen Steve McCurry’nin her fotoğraf karesi bir hayata dokunuyor. Hayatın bir mücadele alanı olduğunu hatırlatıyor. Bir fotoğrafa ismini veren “Dünyaya meydan okuyanın şahitlere ihtiyacı yoktur” sözünü doğrularcasına. Sergi, 30 Temmuz’a kadar ziyarete açık olacak.