Geçtiğimiz hafta Güney Kore‘deki araştırmacılar tarafından yayınlanan iki yeni ön baskı, oda sıcaklığında ve basıncında bir süper iletken oluşturmayı başardıklarını iddia etti. Şimdiye kadar, tüm süper iletkenler soğuk sıcaklıklar ve yüksek basınç gerektiriyordu ve sonuç olarak pratik kullanımları sınırlıydı. LK-99 olarak adlandırılan bu malzemeyi o zamanlarda size aktarmadık zira bilim camiası bu araştırmalar konusunda oldukça temkinli davranıyor ve şüpheleri dile getiriyordu. Şimdi ise LK-99 hakkında daha fazla kanıt ortaya çıkmış durumda. Bu “mucize” malzemeye gelin biraz daha yakından bakalım. Küçük bir özet
Özetlemek gerekirse, geçen hafta LK-99 olarak adlandırılan, ortam basıncında oda sıcaklığında süper iletken bir malzemenin dikkat çekici iddiasını ortaya koyan ön baskılar yayınlandı. Bu, tüm malzeme bilimi ve yoğun madde fiziğinde en çok aranan hedeflerden bir tanesi ve şimdiye kadar sadece bilim kurgu hikayelerinde rastlanan bir şeydi. Böyle bir malzemenin potansiyel uygulamalarını söylemeye bile gerek yok. Lanarkit mineralleri (Pb₂SO₅) ve bakır fosfit (Cu₃P) kombinasyonunu içeren dört günlük bir süreçle üretilen ve şu anda LK-99 olarak adlandırılan süper iletken, mütevazi bir şekilde basit görünüyor ancak geçmişte transistörlerin yaptığı gibi potansiyel olarak dünyayı değiştirebilir.
Fakat, makale yayınlanır yayınlanmaz uzmanlar bulgular konusunda dikkatli olunması çağrısında bulundu. Makalede yer alan iddialar önemli bir atılımı temsil ediyor olabilirdi – ancak yine de doğrulanmaktan uzaktı ve geçmişte de daha sonra çürütülen benzer raporlar yayınlanmıştı.
Olağanüstü iddiaların olağanüstü kanıtlara ihtiyacı vardır
Olağanüstü iddiaların olağanüstü kanıtlara ihtiyacı vardır ve bu gibi şeylerin genellikle başarısızlığa uğradığı yer, tekrarlama zorluğudur. LK-99’un deneysel olarak hazırlanması hiç de karmaşık değildi ve özellikle egzotik malzemeler ya da ekipmanlar kullanılmamıştı, dolayısıyla beklenti birçok laboratuvarın bunu hemen yeniden üretmeye çalışacağı yönündeydi. Nitekim bu beklenilen de olmaya başladı. Bazı yeni çalışmalar, bulguların en azından mümkün olabileceğini öne sürüyor. Pazartesi günü yayınlanan yeni bir makalede, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı‘ndan Sinéad Griffin malzemenin simülasyonunu yaptı ve bunun en azından teorik olarak mümkün olduğunu öne sürdü.
Aynı sıralarda Çin’den, malzemeyi başarıyla kopyalayan bir ekibin çalışmalarını gösterdiğini iddia eden yeni videolar ortaya çıktı. Çin’deki Huazhong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi‘nden (henüz tam olarak doğrulanmamış) gelen tekrarlama raporlarında, en azından Meissner etkisi nedeniyle bir mıknatısın üzerinde ve mıknatısın kendisine göre farklı yönlerde havalanan bir LK-99 örneğini gösteren bir video yayınlandı. Bu videolar süper iletkenlerde görülen kaldırma etkisini gösteriyordu ancak iddiaların doğrulanması ve malzemenin kullanışlı olması için gerekli olan düşük direnci göstermiyordu. Ancak yapılan her iki çalışmada da benzer sonuçların elde edilmiş olması önemli.
Bilim camiasının bulgularını araştırma makaleleriyle sınırlı tutmak yerine sosyal medya aracılığıyla yayıyor olması, potansiyel olarak bu keşfin öneminin bir göstergesidir. Bu aynı zamanda, keşfin gerçek sonuçlarını derinlemesine incelemek yerine kısa bilgi patlamalarının tercih edildiği mevcut çağı da yansıtıyor olabilir.
İzlemesi ilginç olsa da, video cevaplamaya çalıştığından çok daha fazla soruyu gündeme getiriyor. Manyetik kaldırma bir süper iletkenin sadece bir yönüdür ve devrimsel bir an olarak selamlamadan önce LK-99’un diğer yeteneklerinin kanıtını görmek isteriz.
Sonuç
Bu noktada ihtiyatlı bir iyimserlik içinde olmak gerekiyor. Shenyang ve Lawrence Berkeley hesaplamaları çok olumlu gelişmeler olarak kabul edilebilir. Orijinal makalenin doğru olup olmadığını ve malzemenin gerçekten iddia edildiği gibi olup olmadığı konusundaki çalışmalar devam ediyor. Dolayısıyla mucize malzeme hakkında iddialara inanmak için en azından hakemli bir makaleye kadar beklemek gerekiyor. O zaman bile, milyarlarca insanın yaşamı üzerindeki potansiyel etkisini belirleyecek olan ölçeklenebilirliği ve maliyet etkinliği hakkındaki gerçek sorular cevapsız kalacak ancak onlar olayın başka bir boyutu. Her ne olursa olsun bu, oda sıcaklığında ve basınçta süperiletkenlik konusunda dünyanın bugüne kadar gördüğü en inandırıcı iddia ve önümüzdeki günler ve haftalar kesinlikle son derece ilginç olacak. Ve eğer LK-99 gerçekse, orijinal araştırmadaki bilim insanlarını Nobel ödülü bekliyor diyebiliriz. LK-99 neleri değiştirebilir?
Bu, süper iletkenlerle ilgili olarak dünya çapında dikkat çeken ilk iddia değil. Daha önce de birçok ekip elektriği sıfır dirençle iletme gibi olağanüstü bir başarıya ulaştıklarını iddia etmiş ve hatta bulgularını yayınladıkları makalelerle belgelemişti.
Bu tür keşifler potansiyel olarak büyük bilgisayarların yüksek verimli makineler olduğu ve gereksiz ısı üreterek enerji israf etmediği yeni bir teknoloji çağının habercisi olabilir. Nükleer füzyon reaksiyonlarına güç sağlamaya ya da maglev trenlerini daha etkin bir şekilde hareket ettirmeye yardımcı olabilecek daha iyi mıknatısların yapılmasının önünü açabilir.
Bununla birlikte yalnızca Türkiye’de her yıl tahmini olarak 18-24 milyar kWh elektrik, iletim ve dağıtım kayıpları nedeniyle boşa gidiyor. Süper iletkenler ile kayıpsız elektrik iletilebilir. Bu kaybolan enerji miktarı 3 adet Akkuyu Nükleer Santrali reaktörüne eşdeğer. Benzer şekilde elektrikli otomobillerin bataryaları ısındıkça daha hızlı tükeniyor. Bu malzeme, ısınma sorununu çözebileceği gibi menzili de artırabilir. Aslında benzer verimlilik artışı elektrikle çalışan her alet için geçerli.