ANKARA – Türkiye’de kamuoyu araştırmacılığının gelişiminde ve kurumsallaşmasında büyük katkısı olan, Konda Araştırma ve Danışmanlık Şirketi’nin kurucusu ve eski CHP Genel Sekreteri Tarhan Fazilet, tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında vefat etti. Fazilet ile birlikte çalışan, araştırmacılığı ondan öğrendiklerini ve bu alanın “duayeni” olduğunu belirten kamuoyu araştırmacıları vefatının akabinde Erdem’i anlattı.
‘TÜRKİYE’DE SİYASETİN GİDİŞATINI ŞEKİLLENDİREN İSİMLERİN BAŞINDA GELDİ’
Geçmişte yıllarca araştırma şirketi yöneticiliği yapan ve kamuoyunun nabzını yakından tutan siyasal bağlantıcı İbrahim Uslu’ya nazaran bu mesleğin Türkiye’de saygınlık kazanmasını sağlayan isimlerin başında Tarhan Fazilet geliyor. Erdem’in çok yakın dostu olduğunu söyleyen Uslu, Erdem’in akabinde şunları kaydetti:
“Araştırmalar Türkiye’de 80’li yıllardan sonra siyasette tanınan oldu. Tarhan Beyefendi bizim meslekte bir çığır açtı. Yerli bir şirket olarak Türkiye’de araştırmaya güvenilirlik ve bilimsellik kazandıran isimlerin başında oldu. Kurmuş olduğu yapı da yıllardır tanınan işler yapmak yerine önemli işler yaparak abonelerine bilimsel kalitesi yüksek raporlar üretti. Türkiye’de siyasetin gidişatını, anlayışını şekillendiren isimlerin başında geldi. Bizim çok hoş bir dostluğumuz vardı. Datalarla ilgili ne düşündüğümü sorar sohbetler ederdi. Ben de üstatla konuşmamın tedirginliğiyle anlatırdım, iltifatlar ederdi. ‘Sizin ciddiyetinize güveniyorum’ kaygısı. Çok üzgünüm. Bizim kesimimizde yeri doldurulabilir biri değil. Allah rahmet eylesin.”
‘PARA SİZİN HAKKINIZ ANKETÖRLÜK GÜÇ İŞTİR’
Gezici Araştırma Merkezi Lideri Murat Gezici, araştırma işine anketör olarak üniversite yıllarında Tarhan Erdem’in yanında başlayan isimlerden birisi. Tarhan Erdem’i, “Sektörün duayeni, literatürünü yazan, kitabına uygun davranan, çok adil ve demokrat biri” sözleriyle anlatan Murat Gezici şunları kaydetti:
“Ben 2001 yılında Marmara Üniversitesi’ni kazandığımda part time olarak harçlığımı çıkarmak için birinci işim olan anketörlüğe onun yanında çalışarak başladım. Ofisinde tüm anketörlerle teğe bir sohbet eden, halimizi hatırımızı soran, anketörlük fiyatlarımızı kesintisiz ödeyen bir isimdi. Bir gün, ‘Neden part time fiyatlarımız bu kadar yüksek’ diye sorduğumda bana, ‘Para sizin hakkınız anketörlük sıkıntı iştir. Meslek olarak görülmez. O yüzden işinizde aidiyet hissini artırmak için size motivasyon sağlaması için ödüyorum’ dedi. Bir gün iş dönüşü anket formlarını bırakmaya gittiğimde onu ofisinde gördüm. Beni yanına çağırdı. ‘Nasılsın evladım’ diye sordu. ‘İyiyim Tarhan Bey’ dedim. ‘Çok yorulmuşsun’ dedi. Ben de, ‘Yok çok yorulmadım nerden çıkardınız’ dedim. ‘Ayakkabıların çok kirlenmiş, çok toz olmuş oradan anladım’ dedi. Uzun yıllar yanında anketörlük yaptım. Üniversiteyi okumamda çok büyük katkısı var ve bu mesleğe girmeme vesile oldu. Yeri cennet olsun. Ruhu şad olsun. Ailesine ve Konda’ya başsağlığı diliyorum.”
‘ERDEM BU MESLEĞİN SİYASİLERE YOL GÖSTERİCİ OLDUĞUNU GÖSTEREN İSİM’
Kamuoyu araştırmacılığında Tarhan Erdem’in duayen bir isim olduğunu belirten MAK Danışmanlık Lideri Mehmet Ali Kulat, “Türkiye’de kamuoyu araştırmacılığının önemli bir markalaşma sürecini Tarhan Erdem’e borçluyuz. Herkesin üzerinde çok büyük emekleri var. Yetişmiş birçok arkadaşın bu işi yapmasında emeği var” dedi.
Erdem’in kamuoyu araştırmalarının güvenilirliği konusunda çok emek vermiş isimler ortasında yer aldığını belirten Kulat, “Tarhan Fazilet bu mesleğin, politikler ve toplum nazarında karşılık bulmasını, bu mesleğin ne manaya geldiğini, yalnızca seçim sonuçlarını bilmek üzere seçim falcısı olmadığını, siyasilere yol gösterici olduğunu ortaya koyan değerli bir isim. Öte yandan Türkiye’de bahisli araştırmalar yapmamızın önünü açan isimlerden birisiydi. Bu hususta da kendisine minnet borçluyuz. Türkiye’ye çok önemli katkısı oldu ve Türkiye’nin kaybı olarak görüyoruz” sözleriyle hislerini paylaştı.
‘SEKTÖRDE HERKESİN OLMAK İSTEDİĞİ İNSAN TARHAN ERDEM’Dİ’
Tarhan Erdem’in duayen olduğunu söyleyen isimlerden bir oburu de Avrasya Araştırma Şirketi Lideri Kemal Özkiraz oldu. Tarhan Fazilet deyince dallarının “kurucu ismi” çağrışımının geldiğini söz eden Özkiraz, “Bizim dalda herkesin sahiden olmak istediği insan Tarhan Erdem’di. Bölümde, araştırmacılığın kurallarını öğreten kişiydi. Ondan yararlanmamak mümkün değil. Hâlâ Türkiye’de araştırma alanında Konda’nın literatürü kullanılır. Zira Türkiye’deki en geniş külliyatı Tarhan Fazilet yarattı. Kesimin en büyük ismini kaybettik. Kaybımız çok büyük. Yeri doldurulmaz” dedi.
‘BİRÇOK İNSAN İÇİN İLHAM KAYNAĞI OLDU’
Genç bir araştırmacı olması nedeniyle birlikte çalışma fırsatı bulamadıklarını ancak üniversite yıllarından itibaren kaleme aldığı yazılarıyla Erdem’in birikiminden faydalandıklarını söyleyen Rawest Araştırma’nın Genel Müdürü Roj Girasun ise şunları kaydetti:
“Radikal’deki yazıları, bilgilerden beslenerek bir şeyler söylemesi, araştırmacılığı bizde de ileriki yıllarda bu alana dair bir heves oluşturdu. Bizim için ve birçok insan için ilham kaynağı oldu ve ciddiyetiyle örnek oldu. Bu dataların kullanılmasında, araştırmacılığı Türkiye’nin demokratikleşmesi için bir araç olarak görmesi de kıymetliydi. Bu kesime sayılamayacak kadar katkısı oldu. Araştırma deyince Türkiye’de Tarhan Fazilet ismi akıllara geliyor.”