Hukuki yapay zeka bir anonim şirket genel kurul kararının objektif iyi niyet kurallarına aykırı olup olmadığını sadece ezbere kendisine yüklenen şablona göre değerlendirebilir. Bir kimsenin iyi niyetli olup olmadığını, hakkın kötüye kullanımından söz edilip edilemeyeceğini analiz edemez.
“Yapay zeka nedir?” diye sorulduğunda, en yalın tabiriyle, bir yazılım programının insanların sahip olduğu öğrenme, mantıksal düşünme, planlama ve yaratıcılık gibi insani yetenekleri taklit etme yeteneğidir, diye tanımlanıyor. Yapay zeka, kendisine verilen veya kendisinin, örneğin sensörleri, kameraları aracılığıyla algıladığı verileri alır, işler, analiz eder ve tepki verir.
Dolayısıyla yapay zeka önceden hazırlanmış ve kendisine verilmiş bilgiler çerçevesinde ve sadece onlarla sınırlı olarak analiz yapabilir ve tepki verir. Sonuçta yapay zeka kendisine önceden yüklenmiş veriler ve bilgiler olmadan çalışamaz. Ancak öğrenme yeteneği de yüklenebilir; bu da şu demektir; yapay zeka her algıladığı ve topladığı bilgi ve verileri de önceden kendisine yüklenmiş bilgilere katarak kendisini geliştirebilir.
Yapay zeka kontrollü olmazsa, gerçekten ürkütücü olabilir. Her ne kadar Tesla tarafından doğrulanmış olmasa da, Tesla üretim tesislerinde bir robotun bir mühendise saldırdığı ve yaraladığı söylentileri sosyal medyada epey yer buldu. Terminatör filmindeki insan üstü T-1000 robotların insanlığı yok etme çabaları gibi konuları işleyen filmler az değil. Futuristler birçok bilim-kurgu filmindeki unsurların gerçek olacağını söylerken, buna sadece pozitif yönden bakmamak gerek, insanlara saldıran, doğayı ve yaşamı yok edebilecek robot ve yapay zekaların da ortaya çıkabileceğini, işlerin oraya da evrilebileceğini öngörmek gerek. Nitekim onların biz canlılar gibi, hava ve suyu olan, atmosferi olan bir dünyaya ihtiyaçları yok.
Yorum yapamıyor
Yapay zeka her alana girdi. Ama insan unsurunun esas bazı meslek alanları var ki, buralara yapay zekanın girmesi şimdilik çok zor. Bunların başında da “hukukçuluk” üst kavramı altında toplanmış avukatlık, savcılık ve hakimlik mesleği geliyor.
Bir yapay zekaya yasaları, tüzük ve yönetmelikleri, kısaca mevzuatı, hatta yazılı olmayan örf ve adet kurallarını, gelenekleri, teamülleri de yükleyerek, daha da ileri gidelim, üst mahkeme içtihatları da işleyerek hukuki sorunlara cevap aranabilir.
Hatta bildiğim bazı yapay zeka hukuk yazılım programları var, onlara hukuk kitapları ve makaleler de yüklenmiş.
Ama hukuk yapay zekası diyebileceğimizi bu yazılım programları size sadece sorduğunuz soru ile ilgili mevzuatı, yargı kararlarını ve bilimsel yayınları gösterebiliyor. Onlara çözüm üretecek hukuki yorum yapamıyor.
Hukuk yapay zekasının da yorum yapması ve kendisine sorulan hukuki soruyu, yüklenmiş kurallar, yayanlar ve mahkeme kararları çerçevesinde yorumlaması şu anda mümkün değil. İstenirse elbette bir yorum yapmak üzere de programlanabilir.
Ama şunu unutmayalım; hukuk yaşar, değişir, hukuki yorumlar da zamana ve değişen koşullara göre değişmek zorundadır.
Kararın temyizini hangi ‘yapay zeka’ yapacak?
Biz hep şöyle deriz, iki hukukçu bir araya gelince aynı konuda üç görüş ortaya çıkar. Bu her hukukçunun olaya farklı bir bakış açısından bakmasından kaynaklanır. Bu sebeple de hukukçu yapay zeka asla gerçek kişi hukukçuların yerini alamaz.
Hukuki yapay zeka bir anonim şirket genel kurul kararının objektif iyi niyet kurallarına aykırı olup olmadığını sadece ezbere kendisine yüklenen şablona göre değerlendirebilir. Bir kimsenin TMK md 3 gereği iyi niyetli olup olmadığını, md 2 gereği hakkın kötüye kullanımından söz edilip edilemeyeceğini her olayın somut özelliğine göre analiz edemez.
Zaten şu anki mevzuatımıza göre de hukukçu olmak için öncelikle hukuk fakültesi diploması sahibi olmak gerekir. Hukukçu yapay zekanın diploması yoktur. Staj yapması gerekir. Kısaca hakim ve savcı olması için atama yapılması gerekir. Bir an kurgulayalım; ilk derece yapay zekanın vereceği kararları hangi hukukçu yapay zekada temyize gideceğiz, yani yapay zekanın verdiği mahkeme kararının temyizini hangi yapay zeka yapacak? İnsan olanı!
Hukukçu yapay zeka hukuki danışmanlık da yapamaz. Avukatlık Kanunu’nun 35 inci maddesi gereği hukuki konularda mütalaa verme yetkisi hukuk fakültesi mezunu avukatlara aittir. Hukuk yapay zekasının hukuki konularda görüş bildirmesi yasal değildir. İşte bu sebeple böyle bilgiler veren bir internet sitesine İstanbul 1. Sulh Ceza hakimliği tarafından erişim yasağı getirilmiştir.
Şimdilik, hukukçuluk yapay zekaya kalmamıştır!